Đối thoại doanh nghiệp về cải cách thủ tục hành chính trong đầu tư xây dựng

Toàn cảnh Hội nghị Đối thoại doanh nghiệp "Cải cách thủ tục hành chính trong đầu tư xây dựng và lĩnh vực liên quan". Ảnh: VGP/ Toàn Thắng

Hội nghị thu hút sự quan tâm lớn của hơn 200 doanh nghiệp, 30 hiệp hội nghề nghiệp, các chuyên gia, các nhà khoa học, cơ quan Trung ương và địa phương tham dự tại hội trường và hàng nghìn doanh nghiệp, cơ quan Nhà nước tại 63 điểm cầu trực tuyến trên toàn quốc.

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị nhấn mạnh, cải cách thủ tục hành chính trong đầu tư xây dựng và lĩnh vực liên quan là hoạt động đã được Bộ Xây dựng duy trì qua nhiều năm, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế. Điều này thể hiện mong muốn phục vụ, cầu thị và lắng nghe ý kiến của các doanh nghiệp đối với Bộ Xây dựng.

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, từ năm 2014 đến nay, Chính phủ đã liên tục ban hành và triển khai thực hiện các nghị quyết thường niên về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp.

Bộ Xây dựng được giao nhiệm vụ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan cải thiện chỉ số Cấp phép xây dựng - là một trong các chỉ số được Ngân hàng Thế giới đo lường, đánh giá và xếp hạng môi trường kinh doanh của một nền kinh tế.

Thực hiện nhiệm vụ này, thông qua công tác xây dựng và hoàn hiện thể chế, Bộ Xây dựng đã đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tạo sự chủ động cho người quyết định đầu tư, chủ đầu tư trong quá trình thực hiện các thủ tục đầu tư xây dựng; bãi bỏ, đơn giản hóa, tích hợp nhiều thủ tục hành chính trong đầu tư xây dựng, bãi bỏ nhiều ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện; cũng như cắt giảm, đơn giản hóa số lượng lớn các điều kiện đầu tư kinh doanh.

Cụ thể, trong 10 tháng năm 2021, đã bãi bỏ 3 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện; cắt giảm, đơn giản hóa 59/172 điều kiện đầu tư kinh doanh đối với 9 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, đạt tỉ lệ 34,3%; cắt giảm, đơn giản hóa 9 thủ tục hành chính; cắt giảm yêu cầu, điều kiện đối với một số đối tượng khi thực hiện hoạt động xây dựng trong 3 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện; tích hợp, thay thế 5 Nghị định và 7 Thông tư vào 2 Nghị định.

Gần đây nhất, Bộ Xây dựng đã tham mưu, trình và được Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1936/QĐ-TTg ngày 22/11/2021 phê duyệt Phương án cắt giảm, đơn giản hóa quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh thuộc phạm vi chức năng, nhiệm vụ quản lý Nhà nước của Bộ Xây dựng trong năm 2021 và năm 2022.

Tuy nhiên theo Bộ trưởng, dù đã đạt được những kết quả nhất định trong cải cách thủ tục hành chính, cải thiện Chỉ số cấp phép xây dựng và cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh nhưng dư địa cải cách vẫn còn rất lớn.

Qua hội nghị đối thoại doanh nghiệp này, Bộ Xây dựng mong muốn nhận được đánh giá khách quan, thẳng thắn và trách nhiệm của các tổ chức, doanh nghiệp, các hiệp hội nghề nghiệp về môi trường đầu tư kinh doanh ngành xây dựng. Đồng thời nêu rõ những khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện các thủ tục hành chính về đầu tư xây dựng làm cơ sở để Bộ Xây dựng và các cơ quan quản lý Nhà nước tiếp tục đề xuất những giải pháp cải cách phù hợp, hiệu quả và khả thi hơn trong thời gian tới.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị: Cải cách TTHC trong đầu tư xây dựng và lĩnh vực liên quan có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế. Ảnh: VGP

Ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch VCCI cho biết, kết quả báo cáo được công bố trong hội nghị đối thoại này là trải nghiệm trực tiếp của gần 2.000 doanh nghiệp có thực hiện hoạt động xây dựng công trình trong 2 năm gần nhất, trong số gần 10.200 doanh nghiệp phản hồi khảo sát của VCCI.

Đánh giá về thủ tục hành chính trong lĩnh vực đầu tư, xây dựng từ kết quả khảo sát doanh nghiệp của VCCI do ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế VCCI trình bày cho biết, doanh nghiệp phản ánh còn gặp nhiều vướng mắc khi triển khai dự án liên quan tới nhiều lĩnh vực thủ tục hành chính về đầu tư xây dựng và các lĩnh vực liên quan.

Cụ thể, trong số 10 nhóm thủ tục được đánh giá, 2 thủ tục dễ thực hiện nhất đối với các doanh nghiệp là kết nối cấp thoát nước và kết nối cấp điện khi tỉ lệ doanh nghiệp gặp khó khăn với 2 thủ tục này thấp nhất, lần lượt là 24,3% và 27,6%. Trong khi đó, doanh nghiệp còn gặp khó khăn nhất định khi tiến hành các thủ tục về đất đai, giải phóng mặt bằng và các thủ tục về quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị. Tỉ lệ doanh nghiệp gặp trở ngại với 2 nhóm thủ tục này lần lượt là 50% và 48%, cao nhất trong các thủ tục được đánh giá.

Nghiên cứu chi phí thời gian trong hoạt động cấp phép xây dựng, một doanh nghiệp điển hình trung bình cần khoảng 3 lượt đến cơ quan quản lý Nhà nước để hoàn tất xin cấp phép xây dựng trong năm 2020, con số này không có thay đổi đáng kể so với khảo sát trong năm 2019. Tuy nhiên, số ngày từ lúc doanh nghiệp nộp hồ sơ xin cấp phép xây dựng đến khi nhận giấy phép trong năm 2020 đã có sự cải thiện đáng kể so với năm 2019.

Theo bà Nguyễn Minh Thảo, Viện Nghiên cứu kinh tế Trung ương, giải pháp về cải cách thủ tục hành chính như một gói hỗ trợ cho doanh nghiệp, là giải pháp bền vững, dài hạn mà các doanh nghiệp mong chờ như thủ tục về đầu tư, đất đai, môi trường.

Từ thực tế nghiên cứu, đại diện Viện Nghiên cứu kinh tế Trung ương cho rằng dư địa cải cách vẫn còn nhiều đồng thời đề xuất cùng với việc cắt giảm thời gian ở mỗi thủ tục cần phải khắc phục được những mâu thuẫn và chồng chéo giữa các lĩnh vực đất đai, xây dựng và môi trường.

Đại diện Hội Nhà thầu Việt Nam, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hội Nhà thầu Việt Nam kiến nghị cho phép sửa đổi hợp đồng, quy định các chủ đầu tư phải có bảo lãnh thanh toán của ngân hàng 30%, nhà thầu phải có bảo lãnh dự thầu, bảo lãnh hợp đồng và một số bảo lãnh khác. Kiến nghị công trình nếu chưa ký quyết toán không đưa vào sử dụng, phải có kiểm tra của Cục Giám định Nhà nước để có cơ sở cho các nhà thầu thực hiện.

Đối với lĩnh vực đầu tư bất động sản, theo ông Nguyễn Quốc Hiệp, đây là ngành kinh doanh phải chịu nhiều thủ tục hành chính và tác động của nhiều luật nên các dự án triển khai chậm. Những hạn chế này đang được Bộ Xây dựng và các bộ, ngành liên quan tích cực sửa đổi, bổ sung. Chủ tịch Hội Nhà thầu Việt Nam cũng đề nghị Bộ Xây dựng tháo gỡ những khó khăn, bất cập trong việc lựa chọn chủ đầu tư, việc chuyển đổi từ đất khác sang đất nhà ở đô thị.

Tiếp cận dưới góc độ doanh nghiệp đầu tư các dự án nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá rẻ, ông Nguyễn Xuân Quang, Chủ tịch Tập đoàn Nam Long cho rằng cần xây dựng chính sách riêng đặc thù cho nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá rẻ. Đồng thời cần xây dựng tiêu chuẩn thiết kế quy hoạch, thiết kế công trình. Kiến nghị xem xét giảm thuế VAT cho người mua nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá rẻ.

Theo Chủ tịch Tập đoàn Nam Long, cần có một “nhạc trưởng” để điều phối các chương trình phát triển nhà ở xã hội, nhà ở giá rẻ.

Trên tinh thần đồng hành cùng doanh nghiệp, tập trung tháo gỡ khó khăn về cải cách thủ tục hành chính trong đầu tư xây dựng và các lĩnh vực liên quan, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết sẽ tập trung chỉ đạo các cục, vụ và các đơn vị trực thuộc Bộ tiếp thu, tổng hợp các ý kiến, kiến nghị của cộng đồng doanh nghiệp nhằm kịp thời sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện về mặt thể chế, gỡ vướng về chính sách đối với các lĩnh vực quản lý Nhà nước thuộc Bộ Xây dựng.

Toàn Thắng