Cải cách quản lý tài chính công đạt nhiều thành tựu quan trọng, toàn diện
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng cho biết, Việt Nam đã thực hiện đánh giá PEFA cấp quốc gia lần đầu tiên vào năm 2011 và công bố vào tháng 7/2013. Trong hơn 10 năm qua, hoạt động cải cách quản lý tài chính công của Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, đặc biệt là về cải cách thể chế, với việc ban hành đồng bộ hệ thống các văn bản quản lý tài chính công; quy trình quản lý tài chính công ngày càng công khai, minh bạch; cơ sở dữ liệu, thông tin về tài chính – ngân sách nhà nước (NSNN) cũng kịp thời và đầy đủ hơn.
Thứ trưởng cho biết, Bộ Tài chính đã báo cáo và được Thủ tướng Chính phủ cho phép thực hiện đánh giá PEFA lặp lại từ tháng 11/2020. Trong lần đánh giá này, Bộ Tài chính tiếp tục nhận được sự giúp đỡ đồng hành về kỹ thuật và tài chính của Ban Thư ký PEFA, Chính phủ Thụy Sĩ, Chính phủ Canada và WB trong khuôn khổ chương trình hỗ trợ tư vấn và phân tích quản lý tài chính công tại Việt Nam để hoàn thành báo cáo.
Chuyên gia của WB cho biết, báo cáo PEFA là khung đo lường hiệu quả hoạt động quản lý tài chính công, hỗ trợ quốc gia phát triển bền vĩnh. Báo cáo này nhằm đem lại góc nhìn tổng quan về mọi khía cạnh hiệu quả hoạt động của hệ thống quản lý tài chính công quốc gia, bao gồm thu, chi tiêu, đấu thầu, tài sản tài chính, tài sản nợ. Tuy nhiên không đánh giá các nguyên nhân đằng sau kết quả tốt hoặc kém; chính sách tài chính và tài khóa của chính quyền; việc tuân thủ các quy định pháp luật.
Nhìn lại chặng đường gần 3 năm xây dựng Báo cáo, trong bối cảnh đại dịch COVID-19, Việt Nam đã vượt qua rất nhiều khó khăn, thách thức và Bộ Tài chính đã phối hợp với các bộ, cơ quan trung ương liên quan và các địa phương tổ chức PEFA để đánh giá trên 7 trụ cột: Độ tin cậy của ngân sách; Minh bạch về tài chính công; Quản lý tài sản có và tài sản nợ; Lập ngân sách và chiến lược tài khóa dựa trên chính sách; Khả năng tiên liệu và kiểm soát tình hình thực hiện ngân sách; Kế toán và báo cáo; Kiểm toán và giám sát dựa trên 31 chỉ số và 94 nội dung đánh giá thực hiện đối chiếu với khung đánh giá PEFA.
Trong 31 chỉ số đánh giá PEFA, Việt Nam đạt 4 điểm A, 8 điểm B và B+, 8 điểm C+; 11 điểm D và D+. So với các quốc gia trong khu vực tham gia đánh giá theo khung của PEFA năm 2016 thì Việt Nam đã có điểm A và điểm B+ ở mức cao (11/31) chỉ số, xếp sau Mông Cổ, Indonesia, Philippines và xếp trước Myanmar, Campuchia, Đông Timor và Lào.
Bên cạnh những kết quả đạt được, Báo cáo cũng chỉ ra những hạn chế trong quản lý tài chính công, trong đó phải chú trọng cải thiện công tác xây dựng kế hoạch tài chính - NSNN 03 năm để đảm bảo tính tin cậy và khả năng tiên liệu của dự toán ngân sách; tăng cường minh bạch về tài chính công theo hướng cung cấp các thông tin tài khóa theo chuẩn mực Thống kê tài chính Chính phủ (GFS); báo cáo quản lý rủi ro tài khóa cần được cập nhật hằng năm và sử dụng để làm căn cứ lập kế hoạch tài chính - NSNN trung hạn cũng như dự toán NSNN năm...
Tại Hội nghị, nhiều chuyên gia đánh giá, thời gian qua, Việt Nam đã rất nỗ lực trong cải cách quản lý tài chính công và đạt nhiều thành tựu quan trọng, toàn diện. Đáng chú ý, phạm vi ngân sách được xác định đầy đủ theo thông lệ quốc tế; kỷ cương, kỷ luật tài khóa được tăng cường, nợ công giảm, quản lý ngân quỹ có tiến bộ, khả năng tiếp cận thông tin tài khóa của các tổ chức, người dân được cải thiện; hiệu quả sử dụng ngân sách từng bước được nâng cao...
Tiếp tục tăng cường khung pháp lý và thể chế tài quản lý tài chính công
Chia sẻ tại Hội nghị, ông Nguyễn Minh Tân – Phó Vụ trưởng Vụ NSNN (Bộ Tài chính) cho biết, trên cơ sở phân tích điểm mạnh và yếu của 7 trụ cột, Bộ Tài chính sẽ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành và địa phương tiếp tục nghiên cứu, đề xuất các giải pháp phù hợp để khắc phục những tồn tạn, hạn chế trong công tác quản lý tài chính công để nâng cao hơn nữa hiệu quả quản lý và sử dụng các nguồn lực tài chính – NSNN, đảm bảo an ninh an toàn tài chính quốc gia, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, nâng cao hệ số tín nhiệm quốc gia và thúc đẩy tăng trưởng bền vững tại Việt Nam.
Đối với việc minh bạch về tài chính công, Phó Vụ trưởng Nguyễn Minh Tân cho biết, Việt Nam sẽ tập trung vào việc sửa đổi hệ thống phân loại ngân sách đảm bảo tính nhất quán với các chuẩn mực quốc tế trong tất cả các khâu của chu trình ngân sách; tăng cường mức độ toàn diện của thông tin trong văn bản ngân sách hàng năm; minh bạch các khoản chi thu ngoài quyết toán NSNN; cung cấp kịp thời thông tin về hiệu quả cung cấp dịch vụ tại các báo cáo dự toán, quyết toán ngân sách và tài liệu bổ trợ kèm theo. Đồng thời, tạo cơ hội hơn nữa cho công chúng trong tiếp cận thông tin ngân sách thông qua việc rút ngắn thời gian công bố các báo cáo ngân sách, đặc biệt là báo cáo quyết toán NSNN cần được kiểm toán và công bố trong vòng 12 tháng sau khi kết thúc năm tài khóa...
Đánh giá tích cực về quản lý tài chính công của Việt Nam thời gian qua, bà Alma Kanani - Giám đốc Khối quản trị khu vực châu Á Thái Bình Dương của WB cho hay, báo cáo PEFA đã cho thấy những tiến độ đáng kể đạt được về thể chế quản lý tài chính công và các hệ thống quản lý tài chính công, qua đó giúp cho Chính phủ Việt Nam đạt được kỷ luật tài chính lành mạnh. Việc thực hiện ngân sách được kiểm soát chặt chẽ với phần lớn các khoản chi được cam kết và thẩm tra trước khi thanh toán. Đồng thời, hệ thống kiểm soát nội bộ về tiền lương và chi ngoài lương cũng rất mạnh mẽ, giúp giảm được nợ đọng chi tiêu và nợ công được quản lý thận trọng với tỉ lệ nợ trên GDP rất thấp.
Liên quan đến báo cáo cáo tài khoá và tính minh bạch tài khoá, bà Alma Kanani cho rằng, Chính phủ đã cải thiện dần trong thập kỷ vừa qua song vẫn còn nhiều nội dung cần tiếp tục cải thiện. Đánh giá về việc Chỉ số công khai ngân sách (OBI) đã tăng 6 điểm, bà đánh giá đây là một kết quả tốt, đạt vị trí là 14/100 vào năm 2021 và đưa Việt Nam xếp hạng 68 trên 120 quốc gia. Cùng với đó, hệ thống thông tin quản lý kho bạc và ngân sách đã tạo ra những dữ liệu tài chính và báo cáo thông tin tài chính có tính chất minh, khá tin cậy hơn.
Để đạt được mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045 thì việc xây dựng hệ thống quản lý tài chính hiệu quả và minh bạch vô cùng quan trọng vì đó chính là xương sống, cho sự phát triển bền vững, ổn định kinh tế và công bằng xã hội. Trong bối cảnh đó, Chính phủ Việt Nam sẽ cần phải tiếp tục tăng cường khung pháp lý và thể chế tài quản lý tài chính công, bao gồm việc cập nhật rồi hoàn thiện các nguồn lực và quy định hiện hành để phù hợp với thông lệ tốt nhất trên quốc tế.
“Con đường dẫn tới hệ thống quản lý tài chính công vững mạnh sẽ được mở ra với những cơ hội và cả thách thức, bằng cách là chúng ta sẽ thực hiện cải cách, tận dụng công nghệ và tăng cường tính minh bạch, nhờ đó Việt Nam có thể xây dựng hệ thống quản lý tài chính công, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và nâng cao phúc lợi cho người dân”, bà Alma Kanani nhấn mạnh.
