Nhiều bộ, ngành, địa phương giải ngân thấp
Theo Bộ Tài chính, ước thanh toán vốn kế hoạch năm 2024 từ đầu năm đến ngày 30/6/2024 là 196.669,4 tỷ đồng, đạt 27,51% kế hoạch, đạt 29,39% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Trong đó, Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội là 4.781,7 tỷ đồng đạt 78,23% kế hoạch triển khai; chương trình mục tiêu quốc gia là 9.644,6 tỷ đồng, đạt 35,43% kế hoạch.
Nếu không tính 11.916 tỷ đồng kế hoạch mới được Thủ tướng Chính phủ giao tại Quyết định số 258/QĐ-TTg và Quyết định số 490/QĐ-TTg, ước tỷ lệ giải ngân đến hết ngày 30/6/2024 là 28% kế hoạch, đạt 30% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Trong khi đó, cùng kỳ năm 2023, các tỷ lệ này lần lượt đạt 28,63% kế hoạch và đạt 30,49% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Điều này cho thấy, dù có nhiều cố gắng nhưng tốc độ giải ngân của cả nước hiện nay chưa tiến triển tích cực.
Tổng hợp của Bộ Tài chính cho thấy, trong 6 tháng đầu năm 2024, nhiều bộ, cơ quan trung ương và địa phương đã nỗ lực thực hiện nhiều giải pháp để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công. Nhờ đó, 12/44 bộ, cơ quan trung ương và 37/63 địa phương có tỷ lệ ước giải ngân đạt trên mức bình quân chung của cả nước.
Một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương có tỷ lệ giải ngân phải kể đến như: Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Xây dựng, Đài Truyền hình Việt Nam, Liên Hiệp các hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam, Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam, các địa phương như: Thanh Hóa, Tiền Giang, Phú Thọ, Long An, Đồng Tháp, Hà Tĩnh.
Vốn thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế có tỷ lệ giải ngân đạt cao, đạt 78,23% kế hoạch. Đặc biệt, vốn bộ, cơ quan trung ương quản lý có tỷ lệ giải ngân trong 6 tháng đạt 99,58%, riêng Bộ Giao thông vận tải đạt tỷ lệ giải ngân là 100%.
Tuy nhiên, 32/44 bộ, cơ quan trung ương và 26/63 địa phương giải ngân thấp hơn bình quân chung của cả nước. Đặc biệt, có một số bộ, cơ quan trung ương giải ngân rất thấp hoặc có tỷ lệ giải ngân 0% như: Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh, Đại học Quốc gia Hà Nội… Riêng Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam có tỷ lệ giải ngân 0% do chưa phân bổ kế hoạch vốn. Một số địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới 15% như Hải Dương, Bắc Ninh, TP. Hồ Chí Minh, Hưng Yên...
Thống nhất trong thực hiện
Chia sẻ về các vướng mắc, khó khăn ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công năm 2024, ông Dương Bá Đức - Vụ trưởng Vụ Đầu tư (Bộ Tài chính) cho biết, các vướng mắc đã được Bộ Tài chính tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ tại các báo cáo tình hình giải ngân hằng tháng đến nay chưa được giải quyết dứt điểm. Điển hình như vướng mắc về cơ chế chính sách, giải phóng mặt bằng, nguyên vật liệu xây dựng... Đây là những khó khăn vướng mắc của đa số các dự án, làm chậm quá trình giải ngân.
Ngoài ra, theo Vụ trưởng Vụ Đầu tư, việc giải ngân vốn đầu tư công 6 tháng đầu năm còn bị ảnh hưởng bởi một lượng tương đối lớn vốn ngân sách trung ương mới được Thủ tướng Chính phủ giao bổ sung nên khó có thể giải ngân kịp thời trong 6 tháng đầu năm. Bên cạnh đó, tỷ lệ giải ngân cho các dự án quan trọng quốc gia, dự án trọng điểm ngành Giao thông vận tải, dự án giao thông liên vùng do địa phương quản lý còn thấp, một số dự án chưa giải ngân và nhiều dự án có tỷ lệ giải ngân dưới 5%.
Ngoài ra, theo báo cáo của một số địa phương, trong thời gian qua có hiện tượng sụt lún, sạt lở các tuyến đường giao thông và khô cạn nước trên các tuyến kênh rạch ở vùng ngọt, gây khó khăn trong quá trình vận chuyển vật tư, từ đó đã ảnh hưởng đến tiến độ thi công công trình.
Vụ trưởng Dương Bá Đức cho biết, để đẩy nhanh tiến độ giải ngân, hàng tháng, Bộ Tài chính đều có đề xuất với các bộ, ngành, địa phương triển khai nghiêm túc, quyết liệt các giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo.
Đối với các bộ, cơ quan trung ương và địa phương được giao bổ sung vốn ngân sách trung ương từ nguồn tăng thu năm năm 2022 theo Quyết định số 490/QĐ-TTg ngày 10/6/2024 của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính đề nghị khẩn trương phân bổ chi tiết danh mục và mức vốn bố trí của từng dự án cho các cơ quan, đơn vị trực thuộc làm căn cứ giải ngân vốn trong thời gian tới.
Đối với nguồn vốn được phép kéo dài sang năm 2024, Bộ Tài chính đề nghị các bộ, cơ quan trung ương, địa phương tập trung giải ngân, trong đó lưu ý đối với nguồn vốn ngân sách trung ương chỉ được kéo dài và giải ngân đối với danh mục và số vốn được Bộ Kế hoạch và Đầu tư thông báo tại Văn bản số 3922/BKHĐT-TH; vốn bố trí cho các dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia; vốn bố trí cho các dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.
Vụ trưởng Dương Bá Đức thông tin thêm, Thủ tướng Chính phủ đã cho phép kéo dài thời gian bố trí vốn ngân sách trung ương đến năm 2024 đối với 38 dự án của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương. Vì vậy, đối với số vốn chưa phân bổ năm 2024 dự kiến bố trí cho các dự án nêu trên, Bộ Tài chính đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư có hướng dẫn để thống nhất thực hiện.
Liên quan đến việc giao cho các đơn vị không trực thuộc làm chủ đầu tư tại một số Bộ, đến nay, Bộ Giao thông vận tải tiếp tục giao nhiệm vụ chủ đầu tư và kế hoạch vốn cho Sở Giao thông vận tải các tỉnh Phú Thọ, Ninh Bình, Quảng Ngãi (là các đơn vị không trực thuộc Bộ Giao thông vận tải) để thực hiện đầu tư các dự án: Đầu tư tuyến nối cao tốc Nội Bài - Lào Cai với cao tốc Tuyên Quang - Phú Thọ; Mở rộng đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông đoạn Cao Bồ - Mai; Nâng cấp, cải tạo quốc lộ 24B đoạn Km23 - Km29.
Vì vậy, để thống nhất thực hiện và đủ cơ sở pháp lý thực hiện kiểm tra phân bổ, phê duyệt dự toán trên Tabmis và giải ngân kế hoạch vốn năm cho các dự án, Bộ Tài chính đề nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương có ý kiến về việc giao cho các đơn vị không trực thuộc làm chủ đầu tư tại một số bộ theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
