"Hai Tổng thống bày tỏ hài lòng sau cuộc trao đổi tài liệu ngoại giao về thỏa thuận gia hạn Hiệp ước Giảm vũ khí tấn công chiến lược mới (New START). Trong vài ngày tới, các bên sẽ hoàn tất quy trình để thúc đẩy hoạt động của cơ chế quốc tế quan trọng nhằm kiểm soát kho vũ khí hạt nhân này", Điện Kremlin cho biết trong thông cáo về cuộc điện đàm giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Mỹ Joe Biden hôm 26/1.
Hai Tổng thống cũng thảo luận về vấn đề Mỹ đơn phương rút khỏi Hiệp ước Bầu trời mở, duy trì thỏa thuận hạt nhân Iran, tình hình Ukraine và đề xuất của Nga nhằm tổ chức một cuộc họp thượng đỉnh giữa các thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, theo thông cáo.
Nhà Trắng hiện chưa xác nhận ngay thông báo của Kremlin nhưng cho hay, Tổng thống Joe Biden và người đồng cấp Nga Vladimir Putin đã thảo luận về vấn đề này qua điện thoại, đồng thời nhất trí rằng các nhóm của cả hai bên sẽ làm việc khẩn trương nhằm hoàn tất việc gia hạn hiệp ước trước ngày 5/2 – thời điểm hiệp ước hết hạn.
Khi được hỏi tại sao Washington không thông báo đã đạt thoả thuận về kiểm soát vũ khí với Moscow, một quan chức Mỹ đề nghị giấu tên nói, vẫn có một số bước cần làm, gồm văn bản này phải được Hạ viện Nga phê chuẩn. Tuy nhiên, bản thân hiệp ước này không cần sự phê chuẩn của cơ quan lập pháp Nga mới được gia hạn.
New START là hiệp ước kiểm soát vũ khí cuối cùng giữa Nga và Mỹ, cho phép mỗi nước triển khai không quá 1.550 đầu đạn hạt nhân, mức thấp nhất trong hàng chục năm qua. Hai nước cũng bị giới hạn về số lượng tên lửa đạn đạo phóng từ mặt đất và tàu ngầm, cũng như oanh tạc cơ mang bom và tên lửa hành trình hạt nhân.
Cựu Tổng thống Donald Trump không muốn gia hạn New START vì cho rằng hiệp ước không liệt kê đầy đủ các loại vũ khí hạt nhân của Nga, đồng thời muốn đưa Trung Quốc vào khuôn khổ kiểm soát vũ khí rộng hơn. Nhiều nghị sĩ Mỹ và chuyên gia coi đề xuất này là biện pháp phá hủy New START và chấm dứt giới hạn kiểm soát kho vũ khí hạt nhân chiến lược của Mỹ, do Trung Quốc đã bác bỏ hoàn toàn ý tưởng trên.
An Bình
